piątek, 9 stycznia 2015

Kolendra - przyprawa i zioło



Kolendra jest rośliną z rodziny selerowatych (Apiaceae) pochodzącą znad Morza Śródziemnego, jednak rosnącą na wielu szerokościach geograficznych i wykorzystywaną w rozmaitych kuchniach świata oraz w medycynie. Jest jedną z najstarszych przypraw – stosowana była w starożytnym Rzymie i Grecji, a jej nasiona znalezione zostały nawet w grobowcu faraona Tutenchamona! (może miał za życia kłopoty żołądkowe? ;)) Nasiona kolendry mają zupełnie odmienny smak i aromat od liści, które przez wielu są nielubiane ze względu na intensywność smaku.

Nasiona kolendry charakteryzują się słodkim, łagodnym aromatem i przyjemnym zapachem o lekko cytrusowej nucie. Nadają się zarówno do dań gorących, jak i wypieków. Przed rozdrobnieniem nasion w moździeżu, należy lekko je podgrzać na patelni na małym ogniu, aby wydobyć z nich olejki eteryczne, a tym samym smak i aromat. Przechowuj w szczelnym pojemniku.

Liście kolendy są intensywnie zielone i przypominają pietruszkę. Są jednak delikatniejsze w dotyku, za to mają o wiele bardziej wyrazisty smak. Świeżą kolendrę albo się lubi, albo się jej nie znosi.. Niemniej jednak, z autopsji mogę powiedzieć, że nie warto się do niej zrażać. Kiedy pierwszy raz spróbowałam liści kolendry przyznaję, że mnie odrzuciło ;) Przyjechałam wtedy z Polski do Londynu i zaczynałam odkrywać nowe smaki. Pracując w profesjonalnej kuchni oraz odwiedzając różnorodne restauracje, wkrótce przekonałam się, jak wspaniałe jest to zioło. Warto zacząć od sosów i zup, gdyż wtedy aromat przenika potrawę, ale nie jest głównym smakiem na palecie. Zanim się zorientujemy wrzucamy liście kolendry do sałatek, dipów czy past.. Jest to zioło „uzależniające” i na dodatek super zdrowe :) Liście kolendry tracą na swej intensywności podczas procesu gotowania, dlatego warto dorzucić je do potrawy również tuż przed serwowaniem lub posypać danie bezpośrednio po nałożeniu na talerz. Łodyżki mają jeszcze mocniejszy smak, więc je również się wykorzystuje. Świeżą kolendrę przechowuj w lodówce - umieść ją w plasikowym  woreczku, zawiniętą najpierw w wilgotny papierowy ręcznik.

Kulinarne zastosowanie kolendry
Kolendra używana jest do dań indyjskich, pakistańskich, chińskich, tajskich, meksykańskich oraz w kuchniach regionu środkowo-wschodniego, śródziemnomorskiego, jak również w Ameryce Łacińskiej i Indonezji.

Nasiona kolendry znajdują najszersze zastosowanie w Indiach i Pakistanie. Dodaje się ją do curry, zup, marynat, czatni (chutney – gęsty, słodki sos), pikli, a także słodyczy. Nasiona kolendry są składnikiem mieszanki Garam masala (stosowanej m.in. do przyrządzania dahl, czyli dania z soczewicy). Garam masala dodaje się pod koniec gotowania – w przeciwnym razie przyprawa staje się gorzka i psuje smak potrawy.

W kuchni Chińskiej stosuje się głównie liście kolendy – świetnie komponuje się ona z sosem sojowym.

Tajowie również wykorzystują przede wszystkim liście kolendry, które w połączeniu z powszechną w kuchni tajskiej limonką tworzą niepowtarzalny aromat. Jednakże, niektóre dania przyrządzane przez Tajskich muzułmanów przypominają indyjskie curry i zawierają nasiona kolendry.

Kuchnie: meksykańska, portugalska, hiszpańska czy ameryki łacińskiej stosują liście kolendry.

Dania z kolendrą w Dopraw Swój Świat:
Nasiona kolendry
Curry z kurczaka

Liście kolendry
Curry z kurczaka

Właściwości zdrowotne
Nasiona kolendry zawierają linalol, α-Pinen, geraniol, kamfen i inne organiczne związki chemiczne, które wpływają łągodząco na niestrawności pokarmowe, gazy oraz wzdęcia.
Nasiona zalewa się wodą i zagotowuje. Można pić z miodem.

W ich skład wchodzą liczne kwasy tłuszczowe, w tym kwas linolowy (omega 6).

Nasiona kolendry bogate są w błonnik pokarmowy, który zbawiennie wpływa na procesy trawienne organizmu.

Nasiona kolendry posiadają właściwości przeciwzapalne oraz antygrzybicze.

Nasiona kolendry zawierają witaminę C oraz witaminy z grupy B.

Nasiona kolendry wspomagają dobry cholesterol, i pomagają obniżyć poziom złego cholesterolu. 

Liście kolendry zawierają linalol, α-Pinen, geraniol, kamfen i inne organiczne związki chemiczne, które wpływają łągodząco na niestrawności pokarmowe, gazy oraz wzdęcia.

Świeża kolendra zawiera polifenole – organiczne zwiazki chemiczne, które mają działanie przeciwutleniające i zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych oraz dolegliwości związanych z układem krwionośnym.

Z uwagi na bogatą zawartość minerałów w swoim składzie, liście kolendry wpływają pozytywnie na pracę serca oraz produkcję krwinek czerwonych.

Świeża kolendra zawiera ogromną ilość witaminy A, która jest przeciwutleniaczem oraz czynnikiem promującym zdrową skórę i wzrok.

Liście kolendry są również bardzo bogatym źródłem witaminy K, która wpływa pozytywnie na krzepliwość krwi oraz budowę kości.


Wartości odżywcze

Nasiona kolendry


Składnik
Wartość odżywcza
w 100g
Procent dziennego
zapotrzebowania
Wartość energetyczna
298 Kcal
15%
Węglowodany
54.99 g
42%
Białko
12.37 g
22%
Tłuszcz
17.77 g
60%
Cholesterol
0 mg
0%
Błonnik
41.9 g
110%
Witaminy
Niacyna
2.130 mg
13%
Kwas foliowy
1 µg
<1%
Ryboflawina
0.290 mg
22%
Tiamina
0.239 mg
20%
Witamina C
21 mg
35%
Elektrolity
Sód
35 mg
2%
Potas
1267 mg
27%
Minerały
Wapń
709 mg
71%
Miedź
0.975 mg
108%
Żelazo
16.32 mg
204%
Magnez
229 mg
57%
Mangan
1.900 mg
82%
Fosfor
409 mg
39%
Cynk
4.7 mg
43%

Liście kolendry


Składnik
Wartość odżywcza
w 100g
Procent dziennego
zapotrzebowania
Wartość energetyczna
23 Kcal
1%
Węglowodany
3.67 g
3%
Białko
2.13 g
4%
Tłuszcz
0.52 g
2%
Cholesterol
0 mg
0%
Błonnik
2.8 g
6.5%
Witaminy
Niacyna
1.114 mg
7%
Kwas foliowy
62 µg
15.5%
Kwas pantotenowy
0.570 mg
11%
Pyridoksyna
0.149 mg
11%
Ryboflawina
0.162 mg
12%
Tiamina
0.067 mg
5.5%
Witamina A
6748 IU
225%
Witamina C
27 mg
45%
Witamina E
2.5 mg
17%
Witamina K
310 mcg
258%
Elektrolity
Sód
46 mg
3%
Potas
521 mg
11%
Minerały
Wapń
67 mg
7%
Selen
0.9 mg
2%
Żelazo
1.77 mg
22%
Magnez
26 mg
6.5%
Mangan
0.426 mg
18.5%
Fosfor
48 mg
7%
Cynk
0.5 mg
4.5%
Fitoskładniki
Karoten-α
36 µg
-
Karoten-ß
3930 µg
-
Kryptoksantyna
202 µg
-
Zeaksantyna
865 µg
-

4 komentarze: